Monday, September 12, 2011

Blangwire Kayak Polisi Nggon Pilem India


BAR prei rong minggu, Lik Dul kelilingan maneh ngiderke barang. Rak kayak biasane, pirang-pirang dina iki deknen keser-keser. Bapakke Si Nang sambat, hawane Semarang panase rak nguwati. Tekan omah Lik Dul langsung nggelar klasa, klekaran nggon ngarep tipi. Kipas angin loro disetel kabeh. Lagek enak-enake leyeh-leyeh, irunge mambu kebul obong-obongan larahan. Saya suwe Lik Dul keplepeken.
Deknen tangi nggoleki asale kebul mau. Jebule Si Nang lagek ngobong larahan nggon ngisor wit pelem. Sing diobong rak mung godhong garing lan gagang-gagang wit sing wingi dikethoki bapakke. Naming uga tas kresek lan gombal-gombal. Jare Si Nang dienggo ngusir semut angkrang sing nyusuh nggon wit pelem mburi omah.
Mesthi wae Lik Dul langsung nyeneni anakke. Awan-awan obong-obongan kuwi mbebayani. Genine isa mremen ngobong omah. Apa maneh wayah ketiga akeh tanduran sing garing. Lik Dul terus njipuk banyu sak ember digrujuke nggon larahan sing diobong Si Nang mbek muring-muring. Anak lanange digebyur banyu sak cidhuk persis kena raine. Cah kuwi langsung mlayu nggendring.
Sampeyan kok samar men to, Lik? Bocah wis gedhe mesthine wis reti endhi sing mbebayani endhi sing orak. Kadar ngobong larahan sak mono wae diuring-uring!
”Aja maneh bocah, Ton, wong tuwa wae rak entuk ngobong larahan nggon pekarangan. Apa maneh wis sewulan luwih Semarang orak ketiban udan. Tak andhani ya, Ton, Semarang kuwi dhaerah rawan kebakaran. Mulai seka suketan, omah, pabrik, pasar, rumah sakit, Balai Kota ngasi Kantor Gubernur (jamane ijik manggon nggon Gedung Papak) wis tau kobongan. Malahan ana kampung nggon Jalan Petek dijenengke Kampung Geni merga kerep kobongan. Taun 1980-an meh satus omah nggon dhaerah kana sing dilalap jago merah,” kandhane Lik Dul mbek nenggak banyu kendhi sing cemepak nggon teras mburi.
Wong iki pancen kamso. Jaman wis moderen kok ijik ngombe wantah seka kendhi to, Lik?
Tekane Telat
Lik Dul orak njawab pitakonku malah ngothek soal kobongan. Jare deknen, aturan-aturan penanggulangan kebakaran wis akeh. Naming sosialisasine kurang. Alat pemadam kebakaran ringan (apar) nggon tempat-tempat umum mung dadi pajangan. Sarakke latihan penanggulangan kebakaran sing nglibatke masyarakat rak tau dianakke. Dadine nek ana musibah warga isane mung piya-piye merga rak reti apa sing kudu ditumindakke. Blangwir seka Dinas Kebakaran, jare Lik Dul, kayak polisi nggon pilem India, tekane mesthi telat.
”Contone wektu kobongan nggon RSUD Ketileng wingi sing lokasine adoh seka Dinas Kebakaran. Nek ndelok tata ruang Semarang kayak iwak teri dibothok. Isine ngeri tok!”
Lho, apa hubungane tata ruang mbek kobongan, Lik?
”Sing jenenge tata ruang kuwi kudu isa ngantisipasi sak kabehe, Ton, termasuk bencana alam lan bencana akibat polahe manungsa, contone kobongan. Lokasine cedhak, blangwire rak isa mlebu merga dalane kampung ciut banget. Lokasine adoh tambah keser-keser merga blangwire kudu nerjang kemacetan. Bar kuwi ijik bingung nggolek tandon banyu,” kandhane Lik Dul.
Bener, Lik, ngatasi kobongan kuwi sing penting aja ngasi kesuwen. Naming piye carane nek blangwir mau kudu ngliwati dalan-dalan Kota Semarang sing saiki meh kabeh kena macet.
”Carane mung siji, Ton. Pos pemadam kudu dibuka nggon kabeh penjuru mata angin. Paling orak nggon telung titik sing mbiyen tau dienggo kantor kawedanan, yaiku Banyumanik, Pedurungan, mbek Ngalian. Nek ana kobongan, blangwir sing cedhak isa ndhisiki. Aja mung sak lokasi tok kayak saiki,” jawab Lik Dul.
Wah, abot, Lik! Sing isa nglaksanake njur sapa?
”Sapa maneh, Ton, nek seje wali kota sing ndhuwe idu geni!” (61)

KAMUS SEMARANGAN
kamso = ketinggalan zaman
keser-keser = kewalahan, nyaris tidak mampu
ngothek = bicara lantang
piya-piye = bertanya-tanya, bingung
suketan = padang rumput, semak-semak
wantah = air putih (minuman)
Kandhane Hartono
(Suara Merdeka 12 September 2011 halaman B)

Monday, September 5, 2011

Ngglondang naming Rak Isa Obah

SEMINGGU wingi Semarang ngglondang. Dalan-dalan sing biasane macet malih sepi nyenyet. Dhaerah Jurnatan, Pekojan, lan Mataram sepi kayak kutha mati. Naming wong Semarang malah rak isa obah. Ameh lunga kangelan merga dikepung kemacetan. ”Sing rak kena macet mung jalur laut lewat Tanjung Emas,” kandhane Lik Dul wektu bar mangan soto semarang nggon Pasar Langgar.

Lik Dul gek wingi meh lunga Solo rak sida merga tekan Ungaran mandheg greg. Mobile tanpa AC, penumpange gembrobyos kabeh ngasi megap-megap. Deknen akhire puter walik. Ana sing nyaranke liwat jalur Gubug-Kedungjati-Salatiga. Naming Lik Dul ngeper merga jalur Mranggen-Gubug-Purwodadi ya padat merayap meh padha karo jalur Krapyak-Mangkang.
”Semarang pancen dikepung macet nggon dhaerah pinggiran. Wong-wong sing ameh bali ndesa, mbok rekasane kayak apa tetep dilakoni, Ton. Naming nek mung ameh mlaku-mlaku rak ana sing ngasi ngesrong,” kandhane Lik Dul.

Dalan-dalan nggon pusat kota seminggu wingi uga bebas seka warung PKL. Sing kulina mangan ning njaba, padha kaliren. Wisata kuliner nggon Jalan Gajahmada wae melu prei. Sing bukak mung siji loro, regane ngepruk merga mrema.

Ujung-ujung

Jare Lik Dul, tradisine wong Semarang ngrayake Idul Fitri mung loro. Yaiku, ujung-ujung nggon para sedulur sing luwih tuwa terus piknik bareng-bareng. Jaman deknen ijik cilik, tempat wisata sing paling favorit bonbin utawa THR Tegalwareng mbek Taman Tirta Kencana, nggon ujunge Kalibaru utawa Pelabuhan Tanjung Emas lawas. Nggon kana pengunjung isa numpak prau ngubengi pelabuhan, utawa njegur pantai sisih kulon nggolek pongpongan. Saiki bara-bara dienggo piknik, dienggo angkutan penumpang mbek barang wae kerep keganggu rob.

”Taun 80-an bonbin dipindhah nggon Tinjomoyo. Senajan koleksi kewane rak pepak lan dalane mlebu rekasa, pengunjunge tetep rame. Apa maneh dimeriahke ndangdutan. Taun 90-an bonbin dipindhah maneh nggon Mangkang. Senajan kecegat macet, pengunjunge ijik sakbajek,” kandhane Lik Dul.
Semarang kuwi wilayahe cedhak laut, naming kok rak ndhuwe wisata pantai ya, Lik?

”Jaman akuarium iwak laut durung usum, Taman Tirta Kencana wis ndhuwe stan atusan akurium sing isine iwak laut. Semarang ya tau ndhuwe Pantai Tanjungmas sing nyediake wisata praon lan kuliner seafood. Kabeh mau saiki wis ilang, Ton. Malahan meh kabeh dhaerah pantai nggon Semarang saiki dadi milik pribadi merga perda tata ruange ana sing salah,” teges Lik Dul, gembreget.

Wis reti Mangkang kuwi dhaerah macet lan hawane panas, kenapa bonbine rak dipindhah nggon Mijen utawa Gunungpati, Lik? Jare nggon kana ana agro wisata sing terkenal.
”Agro wisata nggon dhaerah Sodong, Mijen, isa diarani layu sebelum berkembang, Ton. Jare saiki ameh diuripke maneh, muga-muga isa dadi gedhe. Lokasine apik, hawane mayan atis. Apa maneh nek Waduk Jatibarang wis dadi, mesthi tambah yahud. Nek bonbine dipindhah mrana isa digawe model taman safari, kewane rak perlu dikrangkeng. Sing penting bayane aja ngasi ucul nggon waduk”.

Naming kanggone Lik Dul, wisatane dianggep krenyeh rak papa. Sing penting tradisi ujung-ujung ijik lestari. Bedane, jaman deknen ijik cilik nek lunga ujung-ujung cukup nyewa becak merga sing diparani cedhak-cedhak. Naming saiki wong Semarang wis nyebar nggon pinggiran. Bulike pindhah nggon Pucanggading, budhene nggon Jatisari, Mijen.
”Ponakane nek ameh silaturahim kudu lunga seka ujung wetan tekan ujung kulon. Dadine saiki pancen ujung-ujung tenan, Ton,” kandhane Lik Dul mbek pamitan ameh leren merga sesuk janji ngeterke ponakane nonton syawalan nggon Kaliwungu . (61)


KAMUS SEMARANGAN
atis = dingin, sejuk
ngesrong = bernafsu, memaksakan diri
pepak = komplit
pongpongan = kelomang, binatang laut
mirip keong
sakbajek = sangat banyak
ujung-ujung = silaturahim, mengunjungi
saudara yang lebih tuwa
yahud = hebat
Kandhane Hartono
(Suara Merdeka 5 September 2011 halaman B)